کسب مال و ثروت هدف نیست. مال ابزاری برای رسیدن به هدفهاست. در سطح کلان، اقتصاد هدف نیست، وسیله‌ای بزرگ در راستای توفیقات بزرگ می‌باشد. هدفهای الهی و انگیزه‌های معنوی سازنده جایگاه و میزان اعتبار مال و ثروت می‌باشد. شغل پاک و درآمد حلال و اهداف زیبا در تعیین درجه احترام مال و ثروت نقش دارد.

امام رضا(ع) در تبیین درجات فضیلت «مال» فرموده‌اند: «بهترین مال آن مالی است که با آن آبرو حفظ شود و مصون بماند.
بر اساس این حدیث رضوی حفظ عرض و آبرو یکی از اصول اقتصاد اسلامی و از ارزشهای بزرگ معنوی است.
البته «عرض» در معنای اخلاق نیکو و مکارم اخلاق و نیکنامی و ناموس و عزت و افتخار نیز آمده است گرچه در معنای «آبرو» در زبان فارسی بیشتر به کار می‌رود.
بنابراین معیار فضیلت مال و ثروت در منطق اقتصادی رضوی و نظام جامع اقتصاد اسلامی، هدفهای کسب مال و راه هزینه کردن آن است.

فرایند کسب و هزینه مال باید ماهیت اخلاقی پیدا کند. مال و ثروت باید به انسانها مصونیت اخلاقی ببخشد و شیوه‌ها و روش دخل و خرج حامل ارزشها اخلاقی گردد.
حفاظت از آبرو عامل معنی‌دار شدن اقدامهای اقتصادی و معیار سنجش اموال است. درآمد مشروع و حلال بسیار باارزش است، ولی پس از کسب رزق حلال، نحوه هزینه و مصرف آن نیز مهم است.
بر اساس بیان امام رضا(ع) حفاظت از اخلاق و ناموس و نیکنامی و عزت و در یک حکم آبرو، فضیلت اخلاقی است و در صورتی که هدف مصرف و خرج مال شود و در فهرست مخارج و هزینه‌های زندگانی اقتصادی جا گیرد همان مال را در مراتب برتر فضیلت نیز قرار می‌دهد.
بنابراین اقتصاد مقاومتی تنها راه تبدیل تحریمها به فرصت برای رشد و کمال است. در تنظیم سیاستهای اقتصادی کشور باید حفظ آبرو جایگاه برجسته‌ای پیدا کند.
حفاظت از عزت و اقتدار و نیکنامی و آبروی نظام مقدس جمهوری اسلامی و کشور اسلامی ایران و آبروی پیروان اهل بیت(ع) و شیعیان، قطعاً از حفظ آبروی فردی و خانوادگی مهم‌تر است. در شرایط تحریمها و رویارویی با استکبار و صهیونیسم، باید به بهترین وجه، آبروی ملت بزرگوار ایران و کشور اسلامی شیعی حفظ گردد.
اقتصاد مقاومتی مایه سربلندی و عزت ملی ایران خواهد شد. حفظ آبروی ایران اسلامی یکی از شاخصها و اصول اقتصاد مقاومتی است.

امام رضا(ع) در این رهنمود زیبا، برتری و افزونی مال را در گرو صرف آن در حفظ آبرو قرار داده‌اند.
زندگانی اقتصادی فردی و اقتصاد ایران با برنامه ریزی جامع، در میان اقتصاد بین‌الملل جایگاه برتر را به دست خواهد آورد.
برنامه ریزی جامع باید بر اساس قرآن و سنت باشد. توسعه اقتصادی تنها در پرتو توجه جدی و عملی به رهنمودهای امامان معصوم(ع) روی خواهد داد.
امام رضا(ع) در این جمله کوتاه راه و روش رسیدن به توسعه و تکامل اقتصادی را آموزش داده‌اند. حفظ اصول و ارزشها در نظام اقتصادی و الگوی مصرف، ضامن پیشرفت و برتری است.
شاخص بزرگ و تراز مهم در نظام فضیلت پروری و اعتبار دهی به مال و ثروت در منطق اقتصادی رضوی همین نقش ثروت در حفظ عزت و آبرو و اخلاق است.
پایبندی به این اصل در اقتصاد مقاومتی از سوی مدیران اقتصادی کشور و اقشار جامعه، شاهراه بهبود وضعیت اقتصادی و برتری در اقتصاد بین‌الملل و آبرو و عزت جهانی است.
مدیران اقتصادی باید بدانند وظیفه بزرگ و اساسی آنان حفظ عزت و آبروی مردم ایران و شهیدان و انقلاب اسلامی و کشور ایران در جهان است. نظام درآمد و مصرف در اقتصاد مقاومتی باید به انگیزه حفظ آبرو و عزت و افزایش آن باشد تا حافظ منافع ملی و سربلندی و سرافرازی روز افزون ملت ایران گردد.

نوشته: حجت الاسلام والمسلمین جواهری-عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

منبع: سایت قدس آنلاین