مأمون در مجلسی که مملو از افرادی سرشناس بود، رو به جاثلیق کرد و گفت: ای جاثلیق! این پسر عموی من علی بن موسی بن جعفر علیه‏السلام است؛ من دوست دارم با او سخن بگویی و مناظره کنی، اما طریق عدالت را در بحثها رها مکن.
جاثلیق گفت: ای امیرمومنان! من چگونه بحث و مناظره کنم که او با کتابهایی استدلال می‏ کند که من منکر آنم، و به پیامبری عقیده دارد که من به او ایمان نیاورده ‏ام.
در اینجا امام علیه‏السلام شروع به سخن کرد و فرمود: ای نصرانی! اگر با انجیل خودت برای تو استدلال کنم، اقرار خواهی کرد؟
جاثلیق گفت: آیا می‏ توانم گفتار انجیل را انکار کنم؟ آری، به خدا سوگند! اقرار خواهم کرد، هر چند بر ضرر من باشد.
امام علیه‏السلام فرمود: هر چه قدر می‏خواهی، بپرس و جوابش را بشنو.
جاثلیق: درباره‏ی نبوت عیسی و کتابش چه می‏گویی؟ آیا چیزی را از این دو انکار می‏کنی؟

امام علیه‏السلام: من به نبوت عیسی و کتابش و آنچه امتش را بشارت داده و حواریون به آن اقرار کرده‏اند، اعتراف می‏کنم، و به نبوت عیسی که اقرار به نبوت محمد صلی الله علیه و آله و کتابش نکرده و امتش را به آن بشارت نداده، کافرم!
جاثلیق: آیا به هنگام قضاوت از دو شاهد عادل استفاده نمی‏ کنی؟
امام علیه‏السلام: آری.
جاثلیق: پس دو شاهد از غیر اهل مذهب خود، از کسانی که نصاری شهادت آنان را مردود نمی‏ شمارند، بر نبوت محمد صلی الله علیه و آله اقامه کن و از ما نیز بخواه که دو شاهد بر این معنا از غیر اهل مذهب خود بیاوریم.
امام علیه‏السلام: هم اکنون انصاف را رعایت کردی ای نصرانی! آیا کسی را که عادل بود و نزد مسیح عیسی بن مریم مقدم بود، می‏پذیری؟
جاثلیق: این مرد عادل کیست؟ نامش را ببر.
امام علیه‏السلام: درباره‏ ی یوحنای دیلمی چه می‏گویی؟
جاثلیق: به‏ به! محبوب‏ترین فرد نزد مسیح را بیان کردی!
امام علیه‏السلام: تو را سوگند می ‏دهم! آیا انجیل این سخن را بیان می‏ کند که یوحنا گفت «حضرت مسیح مرا از دین محمد عربی با خبر ساخت و به من بشارت داد که بعد از او چنین پیامبری خواهد آمد، من نیز به حواریون بشارت دادم و آنها نیز به او ایمان آوردند»؟
جاثلیق گفت: آری این سخن را یوحنا از مسیح نقل کرده و بشارت به نبوت مردی و نیز بشارت به اهل بیت و وصیش داده است، اما نگفته است این در چه زمانی واقع می‏شود و این گروه را برای ما نام نبرده تا آنها را بشناسیم.
امام علیه‏السلام: اگر ما کسی را بیاوریم که انجیل را بخواند و آیاتی از آن را که نام محمد صلی الله علیه و آله و اهل بیتش و امتش در آنهاست، تلاوت کند آیا به او ایمان می‏آوری؟
جاثلیق: بسیار خوب است.
امام علیه‏السلام: به نسطاس رومی فرمود: آیا سفر سوم انجیل را از حفظ داری؟ نسطاس گفت: بلی، از حفظ دارم.
سپس امام به رأس‏الجالوت، بزرگ یهودیان، رو کرد و فرمود: آیا تو هم انجیل را می‏خوانی؟
رأس‏الجالوت گفت: آری به جان خودم سوگند!
امام علیه‏السلام فرمود سفر سوم را برگیر؛ اگر در آن ذکری از محمد و اهل بیتش بود، به نفع من شهادت ده و اگر نبود شهادت، نده.سپس امام علیه‏السلام سفر سوم را قرائت کرد؛ وقتی به نام پیامبر صلی الله علیه و آله رسید، آن گاه متوقف شد و رو به جاثلیق کرد و فرمود: ای نصرانی تو را به حق مسیح و مادرش! آیا قبول داری من از انجیل با خبرم؟
جاثلیق:آری.
سپس امام علیه‏السلام نام پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت و امتش را برای او تلاوت کرد و سپس افزود ای نصرانی! این سخن عیسی بن مریم است؟ اگر تکذیب کنی، آنچه انجیل در این زمینه می‏گوید، موسی و عیسی هر دو را تکذیب کرده‏ ای و کافر شده‏ای.
جاثلیق: من آنچه وجود آن در انجیل برای من روشن شده است، انکار نمی‏ کنم و به آن اعتراف دارم.
امام علیه‏السلام: همگی شاهد باشید که او اقرار کرد. سپس فرمود: ای جاثلیق! هر سوالی می‏ خواهی بکن.
جاثلیق سؤالات دیگری نیز از امام علیه‏السلام پرسید که حضرت با درایت تمام و به درستی به آنها پاسخ گفت. آن گاه امام علیه‏السلام از جاثلیق سؤالاتی پرسیدند که جاثلیق به کلی درمانده شده بود، به گونه ‏ای که هیچ راه فراری نداشت. از این رو، هنگامی که امام علیه‏السلام مجددا از او خواست که اگر سؤالی داری، مطرح کن، او از هر گونه سؤالی خود داری کرد و گفت: اکنون شخص دیگری غیر از من سؤال می ‏کند؛ قسم به حق مسیح که گمان نمی‏ کردم در میان مسلمانان کسی مثل تو باشد! (1)
پی نوشتها:
1- پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، ص 516 و 523-521
منبع: کتاب امام رضا (ع) و ایران